#ตรัยวาริน
วันนี้เราจะพาไปสืบค้นเรื่องราวของเมืองที่ได้ชื่อว่าเป็นเมืองพี่เมืองน้องกับหลวงพระบางของประเทศลาว นั่นก็คือเมืองน่านของไทยเรานั่นเอง น่านเป็นเมืองที่เต็มไปด้วยศิลปะล้านนาซึ่งเป็นศิลปะที่ใกล้เคียงกับศิลปะล้านช้างของลาว และงดงามไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน เช่น ที่วัดภูมินทร์ที่มีความอ่อนช้อยสวยงามไม่แพ้วัดต่างๆ ในเมืองหลวงพระบาง ภายในวัดยังมีศิลปภาพวาดปู่ม่าน&ย่าม่าน ซึ่งเป็นภาพกระซิบรักบันลือโลกที่แสนจะโรแมนติกสะท้อนให้เรารู้เรื่องราวแห่งความรักในอดีตของชาวล้านนาเมืองน่าน คู่รักใดมาพบเห็นย่อมอดใจไม่ไหวที่จะแอบเลียนแบบถ่ายรูปคู่กับปู่และย่าคู่นี้ไว้เป็นที่ระลึก
เมืองน่านยังคงมีธรรมชาติที่เป็นลักษณะทิวเขาที่สลับซับซ้อนงดงาม อากาศเย็นสบายทำให้ดึงดูดนักท่องเที่ยวมาดื่มด่ำกับชีวิตแบบสโลว์ไลฟ์ จิบกาแฟร้อนๆท่ามกลางภูเขา แมกไม้และลำธาร ทำให้ดินแดนแห่งนี้เป็นแหล่งกำเนิดต้นน้ำที่สำคัญหลายสายอาทิ ลำน้ำปาด ลำน้ำน้ำว้า ลำน้ำปัว ลำน้ำสมุน เป็นต้น โดยไหลมารวมกันเป็น แม่น้ำน่านซึ่งเป็นหนึ่งในแม่น้ำสำคัญที่ไหลมารวมกับแม่น้ำปิง วังและยมกลายเป็นแม่น้ำเจ้าพระยาสายเลือดใหญ่ของไทย
แม่น้ำน่านก็ได้ชื่อว่าเป็นแหล่งผลิตพลังงานสะอาดเช่นกันในชื่อเขื่อนสิริกิติ์ ซึ่งตั้งอยู่ที่จังหวัดอุตรดิตถ์ และนับว่าเป็นเขื่อนดินขนาดใหญ่ที่สุดของบ้านเรากันเลยทีเดียว สามารถผลิตกระแสไฟฟ้าได้ 500,000 กิโลวัตต์ ภายใต้การดูแลของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย อีกทั้งยังเป็นแหล่งผลิตอาหารที่สำคัญทั้งการประมง และการเกษตร
ทุก ๆ ปีฝนที่ตกลงบนขุนเขาที่เรียงรายในจังหวัดน่าน จะไหลลงสู่ลำน้ำสาขาต่างๆ ไปสู่ลำน้ำน่านสายหลัก หากขุนเขาใดมีต้นไม้หรือป่าหนาแน่น ป่าก็จะทำหน้าที่เป็นฝายหรือเขื่อนธรรมชาติอย่างดีที่คอยชะลอการไหลของน้ำที่ไม่ให้ไหลลงสู่เบื้องต่ำอย่างรวดเร็ว ทำให้น้ำไหลซึมลงดินกลายเป็นน้ำใต้ดินมากขึ้น และยังลดการท่วมฉับพลันและดินโคลนถล่มได้อีกด้วย
แต่ในวันนี้ ป่าต้นน้ำน่านลดจำนวนลงอย่างมาก กลับกลายเป็นพื้นที่เขาหัวโล้นแผ่ขยายขึ้นเรื่อย ๆ เกิดจากการบุกรุกพื้นที่ป่าของชาวเมืองน่าน ในช่วงเวลาที่ผ่านมาจึงเกิดน้ำป่าไหลหลาก ดินโคลนถล่มคร่าชีวิตและทรัพย์สินพี่น้องประชาชนบ่อยครั้ง ชาวน่านจึงเห็นความจำเป็นที่จะต้องอนุรักษ์ ฟื้นฟูทรัพยากรนิเวศเหล่านี้กลับมาให้เหมือนเดิมกันอย่างจริงจัง โดยสำนักทรัพยากรน้ำแห่งชาติ (สทนช.) ก็ได้กำหนดการแก้ไขปัญหาเหล่านี้ไว้ในแผนแม่บทการบริหารจัดการน้ำ 20 ปีในด้านที่ 4 การอนุรักษ์และฟื้นฟูนิเวศทรัพยากรน้ำ ซึ่งทุกหน่วยงานสามารถนำไปใช้จัดทำแผนปฏิบัติการของพื้นที่ เพื่อให้เกิดเป็นรูปธรรมได้ทันที
แต่ไม่ว่าแผนจะวางไว้ดีอย่างไร ความสำเร็จจะเกิดขึ้นได้ต้องเริ่มจากความรักของทุกคนที่มีต่อป่าต้นน้ำในแผ่นดินบ้านเกิดเมืองนอน แล้วจึงรวมพลังของทุกคนยื่นมือออกมาร่วมกัน อนุรักษ์ ฟื้นฟูป่าให้กลับมาอีกครั้ง และหวงแหนดั่งสมบัติอันล้ำค่าที่ต้องการมอบให้แก่ลูกหลานของตนสืบไป
#ดีก็ได้ร้ายก็ได้ขึ้นกับตัวเรา