บทความ

ยามเมื่อฝนโปรยปรายลงมาอย่างต่อเนื่องจนน้ำเริ่มขังในกระทงนา เสียงกบ อึ่งอ่าง เขียดร้องกันระงมนั่นหมายถึงการย่างเข้าสู่ฤดูฝนหรือการเริ่มต้นฤดูการผลิตทางการเกษตรของเกษตรกรไทย ประเทศไทยมีทั้งพื้นที่การเกษตรในเขตชลประทานซึ่งนับได้ว่าเป็นพื้นที่การเกษตรที่มีความมั่นคงด้านการผลิตเนื่องจากมีน้ำเพียงพอต่อการผลิตโดยได้รับการสนับสนุนน้ำจากเขื่อนหรืออ่างเก็บน้ำที่มีการเก็บสะสมน้ำในช่วงฤดูฝนที่ผ่านมา ในขณะที่พื้นที่อีกประเภทหนึ่งเป็นพื้นที่การเกษตรนอกเขตชลประทานหรือพื้นที่การเกษตรอาศัยน้ำฝนซึ่งยังคงมีความสุ่มเสี่ยงต่อความมั่นคงด้านการผลิตในบางปี ทำไมถึงมีความเสี่ยงเช่นนั้นเรามาติดตามกันต่อไป พื้นที่การเกษตรอาศัยน้ำฝนก็สมชื่ออยู่แล้ว หากปีใดเทวดาไม่เป็นใจไม่ประทานน้ำฝนมาให้อย่างต่อเนื่อง เรียกว่าให้ๆหยุดๆก็จะทำให้ผลผลิตทางการเกษตรเกิดความเสียหายได้ ยิ่งในปีนี้มีการคาดการณ์จากหลายสำนักรวมทั้งกรมอุตุนิยมวิทยาของไทยและสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติว่าจะเข้าสู่สถานการณ์เอลนีโญและอาจจะลากยาวไปในปีหน้าอีกด้วย ซึ่งจะส่งผลให้มีปริมาณฝนน้อยกว่าค่าปกติ ดังนั้นพื้นที่การเกษตรอาศัยน้ำฝนที่ไม่มีแหล่งน้ำสำรองเป็นของตนเองในช่วงฝนทิ้งช่วงย่อมมีความเสี่ยงต่อความเสียหายของผลผลิตเนื่องจากปริมาณน้ำไม่เพียงพอต่อความต้องการของพืช ถึงแม้จะมีการทำฝนหลวงที่ดำเนินการตามตำราฝนหลวงพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เพื่อช่วยเหลือพื้นที่ฝนทิ้งช่วงก็ตาม แต่การปฏิบัติการฝนหลวงนั้นเป็นการเลียนแบบธรรมชาติจึงต้องอาศัยเงื่อนไขของสภาพอากาศเป็นตัวตั้ง หากวันใดเงื่อนไขของสภาพอากาศไม่เอื้อต่อการเกิดฝนแล้วโอกาสที่จะขึ้นบินไปบังคับเทวดาก็จบลง การบริหารจัดการน้ำในปีนี้จึงมีความท้าทายเป็นอย่างยิ่งเพราะน้ำไม่ได้มีความสำคัญต่อภาคการเกษตรเท่านั้น น้ำยังมีความสำคัญต่อการดำรงของสิ่งมีชีวิตต่างๆทั้งเพื่อการอุปโภคบริโภค การอุตสาหกรรม การรักษาระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อม ฯลฯ...